Sytuacja kobiet w IT w 2024 roku
26.11.20198 min
PwC

PwC

Podatkowe ABC w IT

Poznaj zalety i wady form zatrudnienia w IT pod kątem zarobków oraz podatków.

Podatkowe ABC w IT

Praca w sektorze IT jest w ostatnim czasie coraz bardziej popularna. Branża ta wykazuje się pewną specyfiką, ze względu na dużą dynamikę i konkurencyjność. W artykule przedstawiamy informacje przydatne dla osób, które dopiero wchodzą na ten rynek pracy. Okazuje się bowiem, że forma zaangażowania może wydatnie przełożyć się na poziom wynagrodzenia netto, które zostaje w kieszeni młodego informatyka. Przedstawiamy również zalety i wady każdego z rozwiązań funkcjonujących w praktyce rynkowej, głównie z perspektywy PIT i ZUS. Zapraszamy do lektury.

Standardowa umowa o pracę

Zaangażowanie w oparciu umowa o pracę jest częstą, ale nie jedyną formą współpracy. Z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego, wynagrodzenie wypłacane w oparciu o umowę o pracę podlega opodatkowaniu według progresywnej skali podatkowej (17-32%) oraz jest przedmiotem standardowych składek na ZUS. 

Na przykładzie wynagrodzenia miesięcznego w wysokości 10.000 PLN brutto*, kwota netto będzie wynosiła ok. 6 914 zł netto miesięcznie.

Jakie są plusy zaangażowania na podstawie standardowej umowy o pracę? 

Przede wszystkim struktura taka jest zupełnie bezpieczna i nie kwestionowana przez organy podatkowe i ubezpieczeniowe. Umowa o pracę daje stabilność, zwłaszcza jeśli zawarta jest na czas nieokreślony. Pracownik uzyskuje ochronę wynikającą z Kodeksu pracy, a także świadczenia z ubezpieczeń społecznych w pełnej wysokości. Wyższe składki na ZUS z założenia powinny przełożyć się na wyższe świadczenie emerytalne w przyszłości.

Pracownik ma prawo do płatnego urlopu, może również otrzymać premie i bonusy. Jest również uprawniony do świadczeń pozapłacowych (np. prywatna opieka medyczna, karty sportowe itp.), zaś przy wykonywaniu zadań może korzystać z infrastruktury pracodawcy, takiej jak laptop, telefon komórkowy, samochód służbowy. Umowa o pracę daje zatem stabilność i bezpieczeństwo, niesie jednak ze sobą również pewne minusy, o czym poniżej.

Jakie są minusy zaangażowania na podstawie standardowej umowy o pracę?

W kwestii niedogodności, jakie pociąga za sobą to rozwiązanie należy wymienić przede wszystkim relatywnie wysokie obciążenia PIT/ZUS. Ponadto, stosunek pracy jest regulowany przez przepisy Kodeksu pracy i strony nie mają możliwości ukształtować swojej relacji w inny sposób niż przewiduje to regulacja kodeksowa (chociaż można zastosować bardziej korzystne rozwiązania niż te kodeksowe). Dotyczy to między innymi okresu wypowiedzenia, który po przepracowaniu u danego pracodawcy okresu dłuższego niż trzy lata wynosi 3 miesiące i nie może zostać skrócony (z wyjątkiem sytuacji, gdy na skrócenie tego okresu zgodę wyrażą obie strony stosunku pracy – w tej sytuacji wiele zależy od zgody pracodawcy, której ten ostatni nie musi wyrazić).

Ze względu na specyfikę i dynamikę branży IT takie rozwiązanie może stanowić istotne ograniczenie dla osób, które nie chcą wiązać się tylko z jednym pracodawcą i chcą zachować margines swobody, umożliwiający zmianę i pracę nad innym projektem. 3 miesięczny okres wypowiedzenia może stanowić w takim przypadku istotna przeszkodę.

*Przy założeniu uczestnictwa w PPK (2% składek pracownika, oraz składki wypadkowej na poziomie 1,67%), oraz istnienia progu ZUS właściwego dla 2019 r., tzn. 142 950 PLN.

Umowa o pracę i honorarium autorskie

Polskie prawo przewiduje możliwość takiej formy zaangażowania w ramach umowy o pracę, w której wynagrodzenie pracownika zostaje podzielone na dwie części: podstawowe wynagrodzenie oraz honorarium autorskie. Z tytułu części stanowiącej honorarium autorskie pracownikowi przysługuje możliwość obniżenia podstawy do PIT o 50% koszty uzyskania przychodów, przy niezmiennej wysokości składek na ZUS. Co daje wyższe wynagrodzenie netto („do kieszeni”). Obrazowo można przedstawić to w poniższy sposób:

Przykład: Pracownik zarabia 10.000 PLN brutto na miesiąc. 60% wynagrodzenia to honorarium autorskie, zaś pozostałe 40% to wynagrodzenie zasadnicze. Oznacza to, że 6.000 zł stanowi honorarium autorskie. Po odliczeniu składek ZUS, 50% tej kwoty będzie stanowiło koszt uzyskania przychodów. Pracownik zapłaci więc podatek nie od 6.000 zł (pomniejszonych o składki ZUS), ale od 3.000 zł. Natomiast część wynagrodzenia stanowiąca wynagrodzenie zasadnicze (w naszym przykładzie 4.000 zł), będzie opodatkowana według zasad ogólnych. Wynagrodzenie netto na podanym przykładzie wyniesie ok. 7500 zł miesięcznie*.

Aby możliwe było wprowadzenie struktury wynagradzania z transferem autorskich praw majątkowych, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Przede wszystkim musi powstać utwór w rozumieniu prawa autorskiego oraz przepisów ustawy o PIT. W przypadku informatyków będzie to indywidualne, kreatywne dzieło związane z działalnością w zakresie programów komputerowych (czasem również z działalnością badawczo-rozwojową). Dziełem może być np. kod źródłowy, czy dokumentacja techniczna. 

Utwór musi zostać przeniesiony na pracodawcę (w związku z tym, że przepisy o prawie autorskim przewidują tzw. nabycie pierwotne programu komputerowego przez pracodawcę, należy dokonać również pewnych modyfikacji umownych), zaś dzieła muszą być na bieżąco ewidencjonowane.

Jakie są plusy zaangażowania na podstawie umowy o pracę z honorarium autorskim? 

Przede wszystkim pracownik uzyskuje wyższe wynagrodzenie netto. Struktura – jeśli wprowadzona poprawnie, w zgodzie z przepisami prawa i praktyką organów podatkowych – jest bezpieczna i nie generuje ryzyka podatkowego i ubezpieczeniowego po stronie pracodawcy i pracownika. Pozwala na zachowanie świadczeń pozapłacowych oraz świadczeń z ubezpieczeń społecznych, analogicznie do standardowej umowy o pracę.

Jakie są minusy zaangażowania na podstawie umowy o pracę z honorarium autorskim?

Przy tej formie zaangażowania możemy mówić nie tyle o minusach, co o pewnych ograniczeniach. Przede wszystkim nie skorzystają z niej bardzo młodzi pracownicy (do ukończenia 26 roku życia). Takie osoby są bowiem objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od osób fizycznych (tzw. ulga w ramach PIT dla młodych). Korzystanie z ulgi nie daje możliwości stosowania żadnych kosztów uzyskania przychodów dla dochodu zwolnionego (granicą jest pierwszy próg skali podatkowej, czyli 85.528 zł). Przy czym Minister Finansów potwierdził, że korzystanie z tej ulgi jest obligatoryjne – młody pracownik nie może zatem zrzec się ulgi i w zamian stosować 50% kosztów. Będzie to możliwe: (I) po ukończeniu 26 roku życia, lub (II) po przekroczeniu progu dochodowego.

Ponadto, należy pamiętać, iż ta struktura wynagradzania niesie ze sobą pewne obowiązki administracyjne po stronie pracownika (np. konieczność bieżącego ewidencjonowania dzieł kreatywnych), oraz pracodawcy (np. w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji, czy zapewnienia kontroli). W związku z tym, że mamy nadal do czynienia z umową o pracę, zastosowanie mają uwagi poczynione wyżej w stosunku do standardowej jej formy.

**Przy założeniu uczestnictwa w PPK (2% składek pracownika, oraz składki wypadkowej na poziomie 1,67%), oraz istnienia progu ZUS właściwego dla 2019 r., tzn. 142 950 PLN.

Umowa o świadczenie usług (B2B)

Wybierając ten rodzaj współpracy, strony działają jako niezależni przedsiębiorcy. Informatyk zakłada działalność gospodarczą i świadczy usługi dla spółki jako kontrahenta. Ten rodzaj zaangażowania determinuje dużą dozę niezależności i swobody. Istotne jest to, aby wykonywanie usług i sama umowa B2B nie przypominała stosunku pracy. Stąd informatyk nie może świadczyć usług pod kierownictwem spółki (strony mogą założyć wzajemne oczekiwania i wymagania, co do rezultatu końcowego), a także powinien ponosić odpowiedzialność wobec osób trzecich (w tym spółki), jak również ryzyko ekonomiczne swojej działalności (brak zleceń będzie skutkował brakiem wynagrodzenia). Konieczne jest samodzielne rozliczanie się z PIT i ZUS, a także prowadzenie księgowości (pełnej lub uproszczonej). 

Jeśli w ramach B2B informatyk pełni funkcje zarządcze (np. kieruje pracą zespołu, czy rekrutuje nowe osoby, decyduje o urlopach, podwyżkach, reprezentuje spółkę), to z perspektywy PIT umowa taka określana jest jako kontrakt menedżerski, który jest opodatkowany i ozusowany w zasadzie podobnie do dochodu z umowy o pracę (17-32% i pracowniczy ZUS). Stąd nie jest to specjalnie dobre rozwiązanie dla menedżerów IT. Możliwe jest jednak wydzielenie czynności „technicznych” pod umową B2B, zaś czynności zarządczych – pod umową o pracę. 

Działalność gospodarczą można opodatkować na zasadach ogólnych lub wybrać liniową stawkę 19% podatku (wyjątkiem jest sytuacja, w której w tym samym roku usługi były świadczone na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy; wówczas do końca tego roku zastosowanie ma opodatkowanie na zasadach ogólnych). Można rozliczać poniesione wydatki w kosztach uzyskania przychodów.

Jakie są plusy zaangażowania na podstawie umowy B2B? 

Przede wszystkim niższe obciążenia publicznoprawne oraz związane z tym wyższe wynagrodzenie netto. Na podanym wyżej przykładzie miesięcznego wynagrodzenia brutto na poziomie 10.000 zł, informatyk na B2B „na rękę” otrzyma nieco ponad 8.000 zł

Informatyk na B2B jest również bardziej niezależny niż ten zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Umowy B2B przewidują wprawdzie okres wypowiedzenia, ale jego długość nie podlega restrykcjom i zależy od woli stron. Informatyk ma zatem swobodę możliwości wyboru uczestnictwa w różnych projektach. Nie musi również ograniczać się tylko do jednego kontrahenta, choć niektóre umowy przewidują zakaz konkurencji w ramach tej samej branży.

Jakie są minusy zaangażowania na podstawie umowy B2B?

Niewątpliwym minusem takiej formy współpracy ze spółką jest brak ochrony, jaka przysługuje pracownikom i niższe świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Nie ma możliwości korzystania z płatnego urlopu, czy otrzymania premii. Informatyk na B2B nie powinien korzystać z infrastruktury spółki (telefon, laptop), a jeśli jest to uzasadnione naturą projektu, powinien ponosić odpłatność za jej używanie. Ponadto, w przypadku nieprawidłowego ukształtowania wzajemnych stosunków, istnieje ryzyko przekwalifikowania na umowę o pracę/umowę cywilnoprawną. 

IP Box

Jest to stosunkowo nowa możliwość, wprowadzona do ustawy o PIT od 1 stycznia 2019 r. Założeniem jest możliwość opodatkowania działalności skierowanej na wytworzenie praw własności intelektualnej preferencyjną, 5% stawką podatku (IP Box). Prawem własności intelektualnym objętym preferencją jest m.in. program komputerowy.

W ostatnim czasie interpretacje organów podatkowych potwierdzają, że informatyk prowadzący własną działalność gospodarczą i wytwarzający w jej ramach programy komputerowe, może korzystać w tym zakresie z 5% stawki podatkowej. Co ważne, taka możliwość jest obwarowana szeregiem warunków, które należy spełnić, m.in. odrębnym ujmowaniem przychodów z IP Box w księgach podatkowych.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z omawianej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (w tym przypadku programu komputerowego). 

Jakie są plusy zaangażowania z wykorzystaniem ulgi IP Box?

Plusem jest niewątpliwie większe wynagrodzenie netto. W związku z tym, iż ta forma zaangażowania możliwa jest jedynie z połączeniem z prowadzeniem przez informatyka działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą uwagi poczynione wyżej w stosunku do umów B2B.

Jakie są minusy zaangażowania z wykorzystaniem ulgi IP Box?

Minusy omówiono wyżej w odniesieniu do umowy B2B – znajdą one zastosowanie również w przypadkiem IP Box. Ponadto, korzystanie z tej preferencji wymaga spełnienia dodatkowych warunków w postaci kwalifikacji działalności jako badawczo-rozwojowej, a także wymogów w zakresie prowadzenia księgowości: wyodrębnienie każdego prawa własności intelektualnej, oraz powiązanych z nim kosztów uzyskania przychodu, a także łącznego dochodu z praw własności intelektualnej. Ze względu na skomplikowany charakter przepisów dotyczących IP Box, warto rozważyć wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację prawa podatkowego.

Podsumowanie

Jak wynika z powyższego, każda z form zaangażowania posiada mocniejsze i słabsze strony. Wybór optymalnej formy zależy w dużej mierze od oczekiwań, sposobu pracy i doświadczeń danej osoby. Obiektywne kryterium oceny dotyczy wynagrodzenia netto. Dla poszczególnych form zaangażowania kształtuje się ono następująco:

Wynagrodzenie/mies. brutto w PLN

Netto w PLN – umowa o pracę (mies.)

Netto w PLN – umowa o pracę i honorarium autorskie (mies.)

Netto w PLN – B2B (mies.)

Netto w PLN – IP Box (mies.)

10.000

6.914

7.500

8.052

9.452

15.000

8.911

11.268

12.102

14.202



W przypadku zainteresowania tematem, prosimy o kontakt z zespołem PwC specjalizującym się w analizie podatkowych aspektów zaangażowania pracowników/współpracowników branży IT:

Grzegorz Ogórek, [email protected], tel. 502 184 410
Aleksandra Bembnista, [email protected], tel. 507 987 082

<p>Loading...</p>