Administrator IT — doświadczenia z szukania pracy

W tym artykule chciałbym podzielić się pytaniami, z jakimi spotkałem się na rozmowach rekrutacyjnych na stanowisko typowego administratora Linux czy Windows Server. Łatwo zauważyć, że są dość typowe i przynajmniej na poziomie juniora nie wymagają zaawansowanej wiedzy. Nie oznacza to jednak, że podstawy wystarczą. W codziennej pracy trzeba się po prostu rozwijać i cały czas poznawać nowe technologie. Pytania podzieliłem na kategorie według częstotliwości występowania.

Doświadczenie

Myślę, że nawet po skończeniu technikum warto przez ten czas zdobyć doświadczenie w branży. Zawsze można tworzyć witryny internetowe, zajmować się serwerami czy nawet pisać artykuły dla branżowych portali. Na tym etapie, może z wyjątkiem ostatniej klasy, naukę z pracą można pogodzić. To wszystko później szybko się opłaci, doświadczenie będzie cenne, bo związane z IT. Nie warto unikać pracy w branży, zastępując ją różnymi sezonowymi. Zwykle już po pierwszej klasie mamy pewny zasób wiedzy, który można wykorzystać w serwisie komputerowym.

Zdecydowanie warto wpisać konkretne zawodowe doświadczenie i kluczowe obowiązki do CV, które powinno być zawsze aktualne (najlepiej po polsku i angielsku). Później może to ułatwić pracę działowi HR, a nam pytania o doświadczenie na rozmowie. Prawdopodobnie i tak pojawi się pytanie, za co byliśmy odpowiedzialni w poprzednich firmach, więc proponuję wtedy ogólnie o tym opowiedzieć. Dobrym pomysłem jest też poinformowanie, jakie nowe umiejętności (niekoniecznie techniczne, bo miękkie są równie istotne) zdobyliśmy.

Rekruter może też zapytać o nasze osiągnięcia, dlatego wcześniej dobrym pomysłem jest wypisanie ich. Zredukujemy w ten sposób stres i skupimy się na udzieleniu sensownej odpowiedzi.

DNS

W każdej rozmowie, w której uczestniczyłem, padało pytanie związane z działaniem DNS. Należało np. w miarę dokładnie przedstawić, co dzieje się, gdy użytkownik wpisze w pasku adresu daną domenę. Najpierw następuje sprawdzenie, czy domenie odpowiada adres IP powiązany z nią w pliku hosts. Jeśli nie zostanie znaleziona, sprawdza się lokalny cache, bo może niedawno użytkownik już tę domenę odwiedził. Następnie odpytywany jest router, a ostatecznie serwer DNS. Tak to wygląda w dużym uproszczeniu.

Ważną kwestią są też typy rekordów, trzeba przynajmniej wymienić podstawowe (A — adres IPv4, AAAA — adres IPv6, MX — rekord poczty, CNAME — nazwa kanoniczna). Musimy też wiedzieć, dlaczego awaria (niedostępność) serwera DNS nie wpływa na brak dostępu do domeny (serwerów jest wiele, poza tym można połączyć się, wykorzystując adres IP, o ile web server na to pozwala). Powinniśmy wiedzieć także, czym jest propagacja DNS.

Ścieżka edukacji

Te pytania raczej nie wymagają wyjaśnień. Rekruter może dopytać się o ścieżkę edukacji wpisaną do CV. W przypadku osób z wykształceniem średnim padnie pewnie pytanie o ewentualną dalszą drogę w tym zakresie, konkretnie o studia. Tutaj nasz wybór należy uzasadnić, np. „Zamierzam studiować, ponieważ samodzielnie nie zdobędę wiedzy z różnych dziedzin IT”. Jeśli braliśmy udział w branżowych kursach, to informację o tym powinniśmy zamieścić w CV.

Linux

Wystarczyło znać tak naprawdę podstawowe polecenia i ewentualnie najczęstsze „przełączniki”: ls, cat, touch, cd, sudo, rm, find, grep. Możliwe, że będziemy proszeni o wymienienie znanych nam serwerów WWW: Apache, NGINX, LiteSpeed. Linux i jego narzędzia to jeden z tych tematów, o których można rozmawiać bardzo długo. Jeśli coś szczególnie nas pasjonuje, to dobrym pomysłem jest opowiadanie o tym. Podkreśli to naszą wiedzę i zainteresowaniem.

Windows Server

Z tego zakresu pytania dotyczyły podstawowych pojęć z zakresu Active Directory:

• domena: dany zakres sieci, gdzie funkcjonują zasady wprowadzone w AD
• drzewo: domeny korzystające z tego samego DNS
• las: zbiór domen

Może przydać się ponadto nawet umiarkowana znajomość IIS. Aplikacje pisane z użyciem technologii od Microsoft lepiej działają w tym środowisku, co wiedzą ich deweloperzy, z którymi będziemy współpracować. Swoboda w konfiguracji IIS jest z pewnością zaletą.

Język angielski

Panuje przekonanie, że informatyk musi znać język angielski. Jest to prawda, tego języka używa się powszechnie w dokumentacjach czy opisach. Na rozmowie rekrutacyjnej zwykle odbywa się test znajomości poprzez dialog lub monolog na jakiś luźny temat (np. „Proszę opowiedzieć o serialu, który ostatnio Pan obejrzał”). Język angielski większość z nas dobrze zna. Natomiast kiedy osiągniemy ten wyższy poziom umiejętności technicznych, coraz mniej będziemy zaglądać do materiałów. Dlatego polecam czytać aktualne newsy z IT w tym języku i oglądać filmy z napisami zamiast lektora.

Model ISO/OSI

Najczęściej będziemy proszeni o omówienie tego modelu, czyli oczywiście powinniśmy wymienić warstwy i „funkcje” każdej z nich. Różne urządzenia sieciowe działają na różnych warstwach, a właściwie na ich styku, o czym też warto wspomnieć. Warstwy są następujące:

1. aplikacji
2. prezentacji
3. sesji
4. transportowa
5. sieci
6. łącza danych
   
   

Porty

Na rozmowę polecam przypomnieć sobie domyślne porty popularnych usług: HTTP (80), HTTPS (443), DNS (53), SMTP (25, 465, 587), SSH (22), RDP (3389), MySQL (3306). Ich znajomość świadczy o pewnym obyciu z tymi usługami i po prostu jest przydatna, np. podczas konfiguracji zapory sieciowej.

Rozproszone bazy danych

Może się zdarzyć, że będziemy pytani o rozproszone bazy danych. Nawet jeśli nie mamy z tym doświadczenia, warto przynajmniej ogólnie zapoznać się z tematem. W większych firmach czy projektach bazy są często na kilku serwerach, co przede wszystkim zapewnia odpowiednią redundancję oraz HA (wysoka dostępność).

Programowanie

Myślę, że typowy administrator systemów IT powinien znać przynajmniej podstawy Bash oraz inny język skryptowy w dobrym stopniu. Na rozmowie nie spotkałem się z zadaniem prezentacji tej umiejętności, ale o języki programowania, które znam,  byłem pytany. W codziennej pracy nieraz trzeba analizować dane z wielu plików tekstowych, do czego może przydać się grep czy awk, ale proste skrypty czasem mogą pozwolić na automatyzację.

Proxmox

O szczegóły raczej nikt nie będzie pytał. Natomiast powinniśmy potrafić utworzyć nową maszynę wirtualną, zarządzać dyskami, konfigurować node’y, klonować, usuwać, zarządzać siecią. Nie jest to trudne. Polecam postawić Proxmoxa na domowej maszynie (niestety musi to być dedykowany sprzęt) i spróbować wykonać różne czynności. Szczególną uwagę należy zwrócić na instalację Guest Agent w wirtualizowanych systemach.

Cloudflare

Cloudflare poprawia bezpieczeństwo i wydajność. Co prawda nie wszystkie zespoły korzystają z ich sieci, ale powinniśmy wiedzieć, jak działa Cloudflare i co zapewnia. Jeśli mamy własną domenę do testów polecam podpiąć ją do CF i sprawdzić różne konfiguracje (szczególnie firewall i SSL).

DHCP

W tym aspekcie powinniśmy omówić działanie DHCP (pamiętając, że wykorzystuje dwa porty: 67 i 68) zwracając uwagę na wysyłane komunikaty. Spotkałem się też z pytaniem, w jaki sposób wykryć nieautoryzowany serwer DHCP w sieci. Można w tym celu posłużyć się narzędziem Dhcp Explorer.

Zainteresowania

Pytanie o nasze zainteresowania może wydawać się nieistotne, ale nasze hobby zwykle sporo o nas mówią. W IT musi być jakaś fascynacja tymi tematami, w innym przypadku szybko się zniechęcimy. Oczywiście pozostałe zainteresowania też są ważne. Ciągłe rozwiązywanie problemów z systemami, stawianie aplikacji, czy nawet czytanie o powiązanych tematach to część pracy, ale zbyt duża ilość spowoduje przykre wypalenie zawodowe. Czasem dobrze jest zająć się innymi rzeczami. Rekruterzy są tego świadomi.

Praca zdalna — jakość połączenia z Internetem

W pracy administratora codziennością są połączenia SSH czy RDP. Pracując zdalnie, korzystamy z prywatnych łączy, których jakość po prostu zależy od lokalizacji czy dostawcy Internetu. Pracodawcy zależy na dostępności pracownika, więc może wziąć pod uwagę stan jego łącza. Zwykle sprawdza się światłowód, zapewniając stabilne połączenie. W domowej sieci raczej użyjmy połączenia przewodowego, chociaż współczesne routery i standardy Wi-Fi również powinny dać radę.

Pytania do rekrutera

Według mnie na etapie pierwszej rozmowy lepiej unikać pytań związanych z ewentualną pracą w danej firmie, ponieważ nie jesteśmy pewni, czy tę pracę dostaniemy. Zawsze skupiałem się na technologiach używanych przez dany zespół.

Zadanie testowe

Można się spodziewać sprawdzenia technicznych umiejętności kandydata w praktyce. W przypadku pracy stacjonarnej zadanie będziemy prawdopodobnie wykonywać w siedzibie firmy, a w wariancie zdalnym — zdalnie. Myślę, że warto zaprezentować swoje umiejętności możliwie najlepiej. Zwykle zadania testowe są w jakiś sposób powiązane z obowiązkami, jakie będą do nas należeć.

Moim zadaniem było wybranie optymalnego hostingu dla pewnej rzeczywistej domeny. Były podane pewne techniczne założenia. Należało przede wszystkim zaplanować całą infrastrukturę, znaleźć odpowiednią ofertę hostingu (po analizie i tak okazało się, że sprawdzi się jedynie serwer dedykowany) i przygotować prognozę kosztów. Nie było to szczególnie trudne.

Na drugim poziomie należało już szczegółowo przedstawić aspekty techniczne, tzn. wybrać system operacyjny, ustalić podział dysku na partycje, zaplanować konfigurację bazy, wybrać serwer WWW, ustalić zabezpieczenia i ewentualnie zaproponować dodatkowe oprogramowanie do zainstalowania. Należało szczególnie uwzględnić poziom zabezpieczeń i wydajność.

Trzecie zadanie (nieobowiązkowe, ale wykonałem) polegało na odpowiedzeniu na dwa pytania, które typowy admin może zobaczyć na supporcie:

1. Użytkownik przesłał klucz publiczny na serwer, ale mimo to serwer odmawia akceptacji klucza. Co może być przyczyną?
2. Klient nie wie, czy korzysta z firewalla i na którym poziomie się znajduje (lokalnie czy „poziom wyżej”). Możemy połączyć się tylko na port 22 (SSH), ale potrzebujemy dostać się na port 8080, co jednak nie przynosi skutków. Dostaliśmy dostęp użytkownika root i musimy znaleźć przyczynę.

Pytania raczej proste, ale świetnie pokazują sposób myślenia kandydata. W praktyce zadanie drugie i trzecie można odnieść do rzeczywistości. Pierwsze w pewnym sensie również, ale tylko częściowo. Natomiast podobny sposób rozplanowania infrastruktury, jaki przedstawiłem w rozwiązaniu, spotykam rzeczywiście na co dzień.

Ogólne porady

Niezależnie czy rozmowa odbywa się zdalnie (teraz to praktycznie standard) czy w biurze, rady pozostają te same. Nie spóźniajmy się, bo świadczy o to braku staranności. Zachowajmy kulturę osobistą, rozmowa powinna być „na poziomie”. Strój podczas rozmowy powinien być taki, jaki będziemy stosować już jako ewentualny pracownik. Podczas zdalnej rozmowy trzeba też pamiętać o wybraniu spokojnego miejsca ze spokojnym tłem.

Generalnie w pracy administratora nie ma uniwersalnego zestawu wiedzy, który należy pojąć, aby skutecznie wykonywać swoje obowiązki. Jeśli w ogłoszeniu jest napisane, że poszukiwany jest specjalista od Linuxa i nikt nie wspomina o Windows, to nie oznacza to, że nie będziemy zarządzać Active Directory czy IIS. Konieczne jest ciągłe zdobywanie wiedzy i poznawanie różnych technologii. Dziś to przede wszystkim konteneryzacja (Docker), automatyzacja (Ansible), CI/CD (GitLab, TeamCity, Octopus), Kubernetes czy wiedza z zakresu security. Coraz większy nacisk kładzie się też na znajomość środowisk chmurowych: AWS, Azure czy GCP.