Sytuacja kobiet w IT w 2024 roku
30.05.20225 min
Michał Jagodziński

Michał JagodzińskiRadca prawnyPrawoMichała.pl

Poznaj zmiany „małej rewolucji” w prawie pracy

Sprawdź, co się niebawem zmieni w Kodeksie pracy m.in. dla pracowników IT - okiem prawnika.

Poznaj zmiany „małej rewolucji” w prawie pracy

Rząd pracuje obecnie nad przepisami, które mają zwiększyć przejrzystość i przewidywalność warunków pracy. Wśród projektowanych zmian jest m.in. wydłużenie urlopu rodzicielskiego i zakaz wypowiadania umów na czas określony bez uzasadnienia.

Wraz z naszym ekspertem zapraszamy na krótki przegląd po najważniejszych zmianach w prawie pracy z perspektywy branży IT.

Duże zmiany w umowach


Umowy na czas określony

Jedną z bardziej popularnych form zatrudnienia w branży IT są umowy o pracę na czas określony. Takie rozwiązanie jest bardzo elastyczne dla pracodawców i stwarza im w razie potrzeby możliwość szybkiego zakończenia współpracy ze słabo rokującymi pracownikami.

Nowe przepisy mają to zmienić. Pracodawca nie tylko nie wypowie umowy bez uzasadnienia, ale również będzie musiał skonsultować swoje plany z istniejącym związkiem zawodowym, a sam pracownik będzie mógł zażądać przywrócenia do pracy, jeśli uważa swoje wypowiedzenie za bezzasadne.

Projektowane zmiany budzą duże kontrowersje wśród pracodawców, którzy obawiają się, że utrudnione rozwiązywanie umów na czas określony ponownie zmniejszy popularność zatrudnienia na umowę o pracę i doprowadzi do zwiększenia popularności umów zlecenia oraz współpracy na zasadach B2B, co już dzisiaj jest bardzo często stosowaną formułą współpracy w branży IT. Na zmianach powinni zyskać pracownicy, którzy będą mogli liczyć na większą stabilność zatrudnienia.


Umowy na okres próbny

Spore zmiany czekają również umowy na okres próbny. Nowe przepisy przewidują, że pracodawcy powinni uzależnić czas trwania umowy na okres próbny od tego, na jak długo zamierzają potem zatrudnić pracownika.

Zawarcie z pracownikiem umowy na 3-miesięczny okres próbny powinno w teorii wiązać się z zamiarem zatrudnienia go w przyszłości na czas nieokreślony. W praktyce nic nie może jednak zagwarantować, że pracodawca nie postanowi zmienić swojego zamiaru i zaproponować krótszą umowę. 

W przypadku umów na okres próbny rządzący planują również wprowadzić możliwość przedłużenia trwania umowy o czas trwania nieobecności pracownika w pracy, w przypadku gdy pracownik był z usprawiedliwionych przyczyn nieobecny w pracy w trakcie trwania takiej umowy.

Prawo do równoległego zatrudnienia w innej firmie

Nierzadkim zjawiskiem w branży IT jest równoległa praca dla więcej niż jednej firmy. Jest to wygodne rozwiązanie, które umożliwia dzielenie pracy zdalnej lub stacjonarnej między 2. lub więcej podmiotów i jednoczesną możliwość korzystania z dobrodziejstw prawa pracy.

Niektórzy pracodawcy próbują przeciwdziałać takim sytuacjom ustanawiając zakazy podejmowania innej pracy. Choć już dzisiaj kwestionuje się legalność takiego rozwiązania, to ze względu na niejasne przepisy w praktyce trudno to zjawisko zwalczać.

Nowe przepisy jednoznacznie stanowią, że pracodawca nie może zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy, zlecenia lub w relacji B2B z innymi podmiotami. Taki pracownik nie może być także gorzej traktowany z powodu pracy dla innego pracodawcy.

Warto zwrócić uwagę, że przepisy te nie dotyczą zakazu konkurencji, który wciąż może uniemożliwiać podjęcie współpracy z konkurentami pracodawcy.

Elastyczna praca dla rodziców małych dzieci

Rządzący planują wprowadzić do Kodeksu pracy możliwość skorzystania z elastycznej organizacji pracy. Będzie ona przysługiwała rodzicom opiekującym się dzieckiem do 8 lat oraz osobom opiekującym się tymi, którzy tego wymagają z poważnych względów medycznych.


Elastyczna organizacja pracy może polegać m.in. na:

  • telepracy (pracy zdalnej),
  • pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy,
  • stosowaniu elastycznych rozkładów czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny czas pracy i przerywany czas pracy).


Przyznanie prawa do korzystania z elastycznej organizacji pracy będzie odbywało się na pisemny wniosek, którego odrzucenie musi zostać przez pracodawcę odpowiednio uzasadnione. 

Choć większość firm z branży IT stawia na dość elastyczne formuły współpracy, to wciąż zdarzają się takie podmioty, które uniemożliwiają dostosowanie zasad pracy do potrzeb swoich pracowników posiadających małe dzieci. Nowe przepisy, stwarzają szansę na korzystne zmiany w tym obszarze.

Urlop rodzicielski na nowych zasadach

Duże zmiany czekają również urlop rodzicielski. Obecnie trwa on 32 tygodnie i może być wykorzystany przez jedno lub oboje rodziców. Po zmianach wydłuży się on do 41 tygodni (w przypadku porodu bliźniaków, trojaczków, itd. do 43 tygodni), a każdy z rodziców będzie musiał wykorzystać z tego, co najmniej 9 tygodni urlopu.

W praktyce oznacza to, że jeśli oboje rodzice chcą wykorzystać całość urlopu, to co najmniej 9 tygodni przesiedzi w domu również ojciec. 

Za okres pozostawania na urlopie każdemu z rodziców będzie przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 70% wynagrodzenia. Nie dotyczy to sytuacji, w której o udzielenie urlopu rodzicielskiego wystąpi pracownica w terminie nie później niż 21 dni po porodzie. W takim przypadku miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5 proc. wynagrodzenia.

Pozostałe zmiany

Nowe przepisy przewidują także kilka innych ciekawych rozwiązań. Jednym z nich jest urlop opiekuńczy w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym. Każdy pracownik będzie mógł go wykorzystać w celu zapewnienia opieki dla swoich krewnych lub osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.

Pracownik będzie mógł również skorzystać ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. W skali roku pracownikowi będą przysługiwały 2 dni lub 16 godzin takiego zwolnienia, a za czas nieobecności otrzyma 50% wynagrodzenia.

Podsumowanie

Obecnie projekt przepisów jest na etapie opiniowania i czeka go jeszcze długa droga, zanim trafi na biurko Prezydenta. Wiele spośród rozwiązań zaprezentowanych w projekcie zasługuje na uznanie i rzeczywiście może przysłużyć się zwiększeniu przejrzystości i przewidywalności warunków pracy.

Niestety sporo zmian zwiększy tylko ilość formalności, co może zniechęcić firmy do zatrudniania na podstawie umów o pracę. W tej sytuacji niekorzystne mogą się okazać zmiany w umowach na czas określony, które w praktyce mogą osłabić popularność tej formy zatrudnienia.


O autorze

Michał Jagodziński jest radcą prawnym w Kancelarii KPPW Legal & Tax. Specjalizuje się w prawie pracy, prawie autorskim i prawie IT. Na co dzień pomaga klientom zabezpieczyć się przed ryzykiem prawnym przy zawieraniu umów oraz wspiera przedsiębiorców przy tworzeniu bezpiecznego i efektywnego modelu prowadzenia biznesu.

<p>Loading...</p>