Project Manager - ścieżki rozwoju kariery

Znasz ten moment dojścia do ściany? Gdy każdy dzień w pracy jest taki sam i wyzwania zawodowe przestają cieszyć jak dawniej? To właśnie świat daje znać, że pora na zmianę. Dotyczy to każdego, także Project Managerów. A jest naprawdę z czego wybierać!

Wielowymiarowa kariera

Ścieżka kariery kierownika projektów nie przypomina prostej autostrady. Po pierwsze — drogi rozgałęziają się i schodzą wielokrotnie. Sieć połączeń jest ogromna, a każda opcja ma plusy i minusy. Po drugie — potrzebna jest cierpliwość. To będzie raczej systematyczna podróż w mniej lub bardziej znane zakątki niż ekspresowa przejażdżka z punktu A do B. 

A teraz konkret, czyli trzy główne grupy zmian w karierze kierownika projektów. Do każdej z nich dołączam pytania pomocnicze.

Opcja 1 - nowe typy projektów (technologia)

Pierwszy sposób na rozwój, zdobywanie kompetencji i podnoszenie swojej wartości rynkowej to prowadzenie projektów różnego typu. Jest to sposób, który często zadziała w ramach tej samej firmy i dobrze znanej Ci branży. O ile oczywiście jest taka możliwość. Plusem jest to, że jako PM-owie nie musimy być ekspertem technicznym, aby realizować projekt w danej technologii.

Mam na myśli projekty typu:

• Dostarczanie aplikacji mobilnych, gdy wcześniej pracowałeś z rozwiązaniami webowymi,
• Prowadzenie projektów wdrożeniowych, migracyjnych, integracyjnych itp., gdy wcześniej nie miałeś z tym styczności,
• Budowanie rozwiązań z wykorzystaniem IoT (Internet of Things),
• Zbieranie i analizowanie danych (Big Data),
• Korzystanie w projektach z uczenia maszynowego (ML) i sztucznej inteligencji (AI),
• Wdrażanie rozwiązań skupionych na podwyższaniu poziomu cyberbezpieczeństwa,
• Realizowanie typowo technicznych projektów.
• … i wiele innych.

Zmiana obszarów czy technologii wymusi zdobycie nowych kompetencji i na pewno nie pozwoli Ci się nudzić. Każde nowe doświadczenie podniesie też Twoją wartość i zwiększy możliwości awansów (o tym dalej). Taka zmiana i nauka jest wręcz konieczna, jeżeli nie chcesz zostać w tyle za rynkiem. Praca z danymi, IoT, ML, AI — to są obecnie tematy na topie. 

Każda z tych ścieżek ma też kilka poziomów. Możesz na przykład zacząć od projektów wokół statystycznej analizy danych, potem przeskoczyć na tematy Machine Learning i innych aspektów sztucznej inteligencji.

I nawet jeżeli jeszcze nie wiesz jak wejść w swoje wymarzone projekty, to już dziś możesz zacząć się przygotowywać. Poczytaj, poćwicz, zrób kilka kursów, czy uzyskaj certyfikaty. Nie musisz być specjalistą od każdej technologii. Wystarczy, że będziesz rozumiał, o co chodzi. Do nauki polecam na przykład bezpłatne kursy przygotowane przez Microsoft. Ostatnio zdałem DA-100, czyli analitykę danych. Odkryłem niesamowite możliwości wykorzystania BI w codziennej pracy, polecam!

Pytania pomocnicze

• Z jakiego typu rozwiązaniami lubisz pracować? (mobilne, webowe, wbudowane itp.)
• O czym najczęściej czytasz? Jakie tematy techniczne Cię interesują?
• Jeżeli miałbyś czas i środki, żeby rozpocząć dowolny kurs od dzisiaj, to co by to było?
• Z jakich aspektów technicznych chcesz poszerzyć kompetencje (lub zdobyć nowe)?

I jeżeli znajdziesz coś interesującego, to zwyczajnie idź w ten temat. 

Opcja 2 - nowa branża

Kolejna odnoga to zmiana branży. Pewne obszary są bardziej prestiżowe niż inne. Niektóre pozwalają rozwijać się i zarabiać przyzwoicie, podczas gdy inne walczą o przetrwanie. Jako PM masz duże możliwości wyboru, na przykład:

• Branża finansowa,
• Przemysł,
• Projekty rządowe, administracja publiczna,
• Biotechnologie, medycyna
• itd. 

W takich zmianach krzywa wejścia może być naprawdę długa. Warto spróbować tej formy rozwoju kariery z kilku przyczyn:

• Pieniądze — tak jak wspomniałem, zarobki mogą się sporo różnić,
• Aktualne zainteresowania — możesz realizować projekty zgodnie z tym, co sprawia Ci przyjemność. Jeżeli lubisz tabelki, liczby i bilanse to wybierz bankowość, a jak preferujesz nauczanie innych, to może coś znajdziesz w edukacji.
• Poszerzanie kompetencji. To jest ogromna wartość. Na przykład wspomniana bankowość ma restrykcyjne wymagania w zakresie bezpieczeństwa. Taka wiedza to ogromny kapitał, który wykorzystasz w innych branżach. Czerpiąc wiedzę z różnych źródeł, z czasem będziesz mieć gotowe odpowiedzi na wiele pytań.

Przykładowo — pracowałem w projekcie z branży logistycznej, w którym klient dostarczał wymagania w niezwykle uporządkowanej formie. Nauczyłem się wtedy sporo o zapisywaniu reguł biznesowych, reguł walidacji itp. Jakiś czas później zostałem zaproszony do projektu konsultacyjnego w firmie realizującej projekty budowlane, w której wymagania do systemów IT były opisywane w chaotyczny i niezrozumiały sposób.

Jak myślisz, czy wymyślałem cały proces na nowo? Dzięki poprzednim doświadczeniom bez problemu rozwiązałem ten problem.

Pytania pomocnicze

• Jaka tematyka Cię interesuje? (np. inwestowanie, muzyka, nauczanie itp.)
• Czego byś chciał spróbować? (np. zrozumieć jak powstają systemy bankowe)
• Co by Ci mogło dać satysfakcję? (np. budowanie rozwiązań edukacyjnych)
• W jakiej branży możesz zdobyć kompetencje, na których Ci zależy?

Tak jak poprzednio, jeżeli masz odpowiedzi, to próbuj szukać czegoś w tym kierunku. Nie ma nic lepszego niż praca zgodna z zainteresowaniami!

Opcja 3 - nowe stanowiska

Trzecia ścieżka to stanowiska. Ta opcja nie jest wszędzie dostępna. Prowadzi głównie przez tereny zwane korporacjami. W małych firmach raczej nie uświadczysz różnorodności.

Jun/Mid/Sen

Najbardziej klasyczna ścieżka według stanowisk to przejście od Juniora, przez Mida (Regular) po Seniora. Jeżeli tam, gdzie jesteś, są takie opcje i chcesz z nich korzystać, to jest też szansa, że każdy z etapów ma określone wymagania. Rozwiązanie jest więc proste — poznaj te wymagania, a potem je spełnij. Może to wymagać odpowiedniego stażu, liczby projektów, zdobytych certyfikatów czy uzyskanych wyników w projektach. W każdym razie masz jasny cel. 

Program Manager

Na tym stanowisku bierzesz pod skrzydła kilka projektów, których wspólna realizacja da na końcu konkretny efekt. Najczęściej jest to ważny cel strategiczny z perspektywy całej firmy. W tej roli koordynujesz więc prace pomiędzy projektami, zamiast zarządzania jednym projektem. Ważne są więc umiejętności strategicznego planowania i spojrzenia na wszelkie aktywności pod kątem biznesowym.

Aby zostać Program Managerem konieczne jest zwykle minimum kilkuletnie doświadczenie w zarządzaniu projektami. Do tego przydaje się znajomość specyfiki danej firmy i branży.
Na rynku dostępne są również certyfikaty z tego obszaru, jednak w większości ofert o pracę ich posiadanie nie stanowi kluczowego kryterium.

Project Management Officer (PMO)

Czyli po polsku pracownik biura projektów. W dużych organizacjach pomocne jest zbudowanie działu PMO, który opracowuje standardy, procesy, analizuje dokumentację i wyniki projektów. Najczęściej jest to ktoś, kto ma już doświadczenie w zarządzaniu projektami, dzięki czemu może skutecznie doradzać i usprawniać pracę.

W tej roli bardzo ważna jest też systematyczność i konsekwencja w działaniu, żeby wypracowane standardy nie pozostały wyłącznie zapiskami na papierze.  

Czasami w ramach PMO realizowane są też funkcje pomocnicze (asystenckie), typu umawianie spotkań, przygotowanie notatek, rozsyłanie informacji itp. Wtedy wymagania są oczywiście inne - niższe.

Project Portfolio Manager

Codzienna praca w firmach przenosi się często z obszaru operacyjnego do projektowego. Jeżeli organizacja realizuje wiele równoległych projektów, to powołanie Portfolio Managera staje się koniecznością.

Na tym stanowisku ogarniasz wszystkie projekty w firmie, te trwające i dopiero zaplanowane. Oczywiście z lotu ptaka, bez wchodzenia w detale. Liczy się perspektywa zwrotu z inwestycji, statusów na dany moment, ryzyka, synchronizacji budżetów i zasobów potrzebnych do realizacji.

Do pracy jako Portfolio Manager wymagana jest więc zwykle znajomość mierników biznesowych, umiejętność pracy z danymi i ogólne wyczucie biznesowe. Podobnie jak dla innych stanowisk, także w tym przypadku zwykle konieczne jest wcześniejsze doświadczenie w zarządzaniu projektami. Najlepiej w dowiezieniu kilku projektów. 

Stanowiska dyrektorskie i C-level

Cóż, sky is the limit! Ze ścieżki PM-owej możesz też pojechać wymagającą drogą do wysokich stanowisk menedżerskich. Pracując w projektach, masz kontakt z klientami, negocjujesz umowy, dostarczasz konkretną wartość, zarządzasz ludźmi, ryzykiem itd. Jeżeli robisz to dobrze, to pozostaje „tylko” przenieść to na większą skalę. 

Ta droga będzie pewnie najdłuższa i możliwa wyłącznie dla nielicznych. Konieczny jest odpowiedni staż biznesowy i rozumienie zarządzania z perspektywy całej firmy. Często będzie wymagane ukończenia dodatkowych studiów czy kursów. Stanowiska te wiążą się z dużą odpowiedzialnością. To już jest inna bajka.

Opcja zdecydowanie wymagająca, ale znam takie przypadki, gdy ktoś właśnie ze “zwykłego” kierownika projektów doszedł do pozycji dyrektora generalnego dużej firmy.

Niezależny konsultant

Kolejna ścieżka dla zaawansowanych. Warunek konieczny to doświadczenie zdobyte w boju. Najlepiej zawierające też kilka porażek. Druga sprawa to ciągła nauka i dostosowywanie się do trendów na rynku. Dalej pozostaje trud budowania marki osobistej, umiejętność sprzedaży swoich usług i docierania do klientów. Wszystko uzupełnia nieprzewidywalność i możliwe zachwiania osobistego cash flow. 

Plusy to oczywiście niezależność i perspektywa wysokich zarobków. 

W stronę agile

Jeszcze inną opcją jest przejście na stronę zwinnych stanowisk, takich jak Scrum Master czy Agile Coach. W niektórych firmach taką rolę pełni Delivery Manager, który bardziej skupia się na procesach i ludziach, niż wszystkich elementach zarządzania projektami. 

W tego typu rolach jesteś mniej menedżerem a bardziej coachem. Kimś, kto doradza i zadaje odpowiednie pytania. Kto pobudza do myślenia i szukania rozwiązań, ale zwykle nie podaje gotowych odpowiedzi. 

I o ile poprzednie role wychodziły zwykle od zarządzania projektami, o tyle w tym przypadku przepływ może być w obie strony. Scrum Masterzy stają się PM-ami i odwrotnie. Czy to jest więc awans? Ciężko powiedzieć. Na pewno jest to kolejna z opcji w ramach ścieżki kariery. 

Pytania pomocnicze

• Czy w ogóle chcesz zmieniać stanowisko? A może wystarczą zmiany z pkt 1 i 2?
• Czy interesuje Cię perspektywa biznesowa (strategiczna) zarządzania?
• Czy lubisz koordynować działania na wysokim poziomie, a może wolisz być bliżej zespołów wykonawczych?
• Czy lubisz układać procesy i wdrażać zmiany nawet pomimo początkowych oporów?
• Czy lubisz zadania organizacyjne, porządkujące?
• Co czujesz na myśl o Excelach i wykresach?
• Czy dobrze radzisz sobie z dużą odpowiedzialnością i presją?
• Czy potrzebujesz stabilności?
• Czy wolisz doradzać, zamiast zarządzać?

Pytań jest dużo. Zapewne dopisałbyś ich jeszcze więcej. Zastanów się nad tym bardzo spokojnie. Gdzie widzisz swoje miejsce w dłuższej perspektywie?

Co z kasą?

W tych wszystkich opcjach ważne może być pytanie o stawki. Czy zmiana stanowiska to zawsze plus do wypłaty? Zwykle tak. Ale możesz też awansować finansowo bez żadnej formalnej zmiany.

Jeżeli wyciągniesz na prostą projekt, który od miesięcy był na minusie i nie rokował, to dajesz wymierną wartość. Gdy ludzie, z którymi realizujesz projekty, chcą z Tobą pracować i współczynnik rotacji jest niski, to także wnosisz konkretne korzyści. Kiedy rzeczy dzieją się szybciej w Twojej obecności, to zapewne klienci też to zauważą.

Podwyżki nie muszą wynikać ze zmian formalnych. Jeżeli tylko jesteś w odpowiednim miejscu, to wystarczy że skupisz się na byciu coraz lepszym w tym co robisz. Ucz się, analizuj, bierz udział w konferencjach. Wyniki się z czasem same obronią, zobaczysz!

A jeżeli to nie jest jeszcze odpowiednie miejsce, to na bulldogjob.pl zapewne znajdziesz coś ciekawszego. 

Mój model

Ja też zadaję sobie powyższe pytania. Obecnie chyba najbardziej wciągnąłem się w tematy analityczne, związane z BI i AI. Pod kątem branżowym odkrywam kilka nowych obszarów, w tym obszerny temat zarządzania produkcją. A stanowiskowo to najbliżej mi do mindsetu konsultanta. 

To stan na dzisiaj.

A jak jest u Ciebie?