Czy 4-dniowy tydzień pracy sprawdził się w Polsce

Wszystko wskazuje na to, że 4-dniowy tydzień pracy jest jedną z opcji rynku pracy, którego wdrożenie w Polsce na szerszą skalę jest jeszcze przed nami. Do tej pory łatwiej znaleźć rozważania na ten temat niż wiarygodne dane. Głosy, jakie płyną z takich krajów jak Islandia czy Hiszpania oraz same oczekiwania pracowników, brzmią zachęcająco. Jak to wygląda w praktyce?

Krócej znaczy wydajniej

W ciągu ostatnich dwóch lat wymienianie korzyści płynących z 4-dniowego tygodnia pracy stało się gorącym tematem. Popularne stały się stwierdzenia, że wprowadzenie jako normy 32 godzin zamiast dotychczasowych 40, może poprawić samopoczucie pracowników bez obniżania wydajności firmy.

Co więcej, japoński oddział Microsoft stwierdził, że wydajność  wzrosła u nich aż o 40%, ponadto udało się im znacząco zaoszczędzić na elektryczności i papierze. 

Fakt, że działo się to w kraju o bardzo specyficznej kulturze pracy, a system 4-dniowy wprowadzono jako projekt krótkoterminowy, ma pewnie ogromny wpływ na wyniki. Mimo wszystko nie przekreślajmy tych doniesień — wydajność, choć nie tak spektakularnie, rośnie w każdym z testowanych miejsc na świecie.

W marcu 2020 r. firma Gallup opublikowała badanie dotyczące liczby dni, które amerykańscy zatrudnieni przepracowują w tygodniu. Tylko 5% z nich stwierdziło, że pracuje 4 dni w tygodniu, 84% - że 5 dni, a aż 11%, że 6 dni. Jednocześnie pozostałe badania jasno wskazują na to, że wydajność pracy spada wraz ze wzrostem liczby przepracowanych godzin. 

9 miesięcy testów 4-dniowego tygodnia pracy

W 2021 roku organizacja A4BEE postanowiła sprawdzić te liczby i rozpoczęła próbny test połączony z dogłębnymi badaniami nad 4-dniowym tygodniem pracy. Na potrzeby tego badania, 4-dniowy tydzień pracy został zdefiniowany jako 32-godzinny tydzień pracy bez utraty produktywności, wynagrodzenia i świadczeń.  

Po 9 miesiącach testów wspieranych przez badaczy i psychologów startup dzieli się swoimi wnioskami i rekomendacjami. Część z nich napawa entuzjazmem, inne wymagają dłuższego namysłu. Pewne jest, że ogólne samopoczucie pracowników wzrasta i to skokowo.

Jak zauważa Karolina Marzantowicz, Chief of Growth w A4BEE:

"W czasie trwania testu liczba spotkań zmniejszyła się o 10%, a samopoczucie pracowników wzrosło o 35,7%".

Kultura zaufania

Zmiana liczby godzin pozwala na zmianę ogólnego sposobu myślenia o samej pracy i podejścia do niej. Skoro pracownicy są odpowiedzialni za wyniki, a nie za liczbę przepracowanych godzin, nie ma powodu, by zmniejszać ich wynagrodzenie.

Buduje to także kulturę pracy opartą na wzajemnym zaufaniu. Możliwość łączenia różnych form pracy z życiem prywatnym sprawiła, że pracownicy chętnie włączali się w różne działania.

Za samym pomysłem testu stała nie tylko chęć sprawdzenia, czy można osiągnąć te same wyniki biznesowe w krótszym czasie. Szefowie A4BEE chcieli też wzmocnić samych pracowników i dać im więcej czasu na rozwijanie się, spędzanie czasu z bliskimi i zajęcie się swoimi prywatnymi sprawami. Czy to się udało? 

4 dni pracy - 4 główne wnioski

• Pracownicy, którzy pracują w systemie 4-dniowego tygodnia pracy, oceniają, że poprawiła się ich ogólna jakość życia, a samopoczucie wzrosło o 35,7%.
• Jakość pracy średnio wzrosła o 2,7%.
• Pracownicy mają zróżnicowane potrzeby i oczekiwania, którym należy wyjść naprzód. Dlatego wdrażanie skróconego tygodnia pracy powinno się odbywać stopniowo, przy jednoczesnym monitorowaniu wpływu tych zmian na organizację.
• Pracownicy najbardziej cenią elastyczne warunki pracy oraz otwartą, pełną zaufania kulturę pracy i łączą te wartości z chęcią większego zaangażowania się w działania firmy. Stworzenie tych warunków powinno być priorytetem dla pracodawców.

Jak przebiegało badanie?

By zbadać 4-dniowy tydzień pracy, niezbędne było głębokie poznanie perspektyw różnych pracowników. Badanie oparto na podstawach projektowania zorientowanego na użytkownika. Sam zakres badania oraz hipotezy do weryfikacji opracowano w formie interaktywnych warsztatów, w których wzięło udział ponad 67% chętnych pracowników firmy.

Podczas warsztatów uczestnicy analizowali zarówno 6-godzinny, jak i 4-dniowy tydzień pracy  — pozwoliło to stwierdzić, że 4-dniowy tydzień pracy byłby bardziej pożądany. Na potrzeby badania firma przyjęła, że taki tryb pracy oznacza pracę przez 4 dni w tygodniu przy tej samej liczbie zadań oraz przy zachowaniu tego samego wynagrodzenia i świadczeń.

Całość opracowania można znaleźć tutaj: 4DAYS Work Week

Rozwiązanie dla dużych firm. A co ze startupami?

Obawy związane ze startupami nie są bezpodstawne i rodzą wiele pytań: Czy firma będzie musiała zatrudnić więcej pracowników? Jak zadbać o kontakt z klientami w dni, kiedy nie pracujemy?  Czy startup stać na nowych pracowników na 4 dni i jak ich pozyskać, jeśli na rynku brak specjalistów, choćby z branży IT?

Są to problemy uniwersalne dla wielu firm, nie tylko startupów. Warto jednak pamiętać, że firmy reorganizując pracę, nie zawsze muszą zatrudniać nowe osoby. Co więcej, za ideą stoi pomysł, by nie musieć tego robić. Zwłaszcza że wydajność pracowników rośnie, a nie maleje.

Elastyczność w kwestii godzin i dni pracy jest tym, czego pracownicy oczekują. Już teraz coraz więcej programistów, zwłaszcza seniorów i expertów, przechodzi na pracę zdalną lub w dowolnych godzinach. 4-dniowy system pracy wydaje się więc być w tej branży naturalną konsekwencją już istniejących trendów. 

Nawet jeśli czujemy opór przed zbliżającą się “rewolucją” na rynku pracy, musimy  się liczyć z tym, że jest ona nieunikniona. Kraje szukają nowych sposobów na rozruszanie postpandemicznej gospodarki i dostosowanie się do zmian społecznych. Czy tego chcemy, czy nie, w ciągu kilku następnych lat 4-dniowy tydzień pracy może stanie się normą. 

Tina Sobocińska, HR4FUTURE Founder & Strategic HR Advisor, wyraźnie podkreśla:

“4-dniowy tydzień pracy nawet jeśli dziś brzmi jak utrudnienie, jest przyszłym modelem biznesowym. Nie tylko dlatego, że daje korzyści wielu startupom i większym organizacjom.

Jest to innowacyjna odpowiedź na wyzwania naszego świata, także społeczne i na  technologie przyszłości.”

Warunki zatrudnienia i sposób wykonywania pracy muszą przystawać do obecnej rzeczywistości. Nie da się długo udawać, że rozwiązania z połowy XX wieku przystają do współczesnych realiów. Doświadczamy 4. rewolucji przemysłowej, a tuż przed nami 5. To, w jaki sposób pracujemy, jak pracodawcy rozliczają pracowników i co im oferują, też się zmienia.

Twórcy badania

A4BEE jest samofinansującą się i dochodową firmą technologiczną, głęboko zaangażowaną we wspieranie sektorów biotechnologii, farmacji i produkcji.